Uvod
Tragedija “Hamlet” Vilijama Šekspira, napisana početkom 17. veka, predstavlja jedno od najvažnijih dela engleske književnosti i univerzalnu studiju o ljudskoj prirodi, moralnim dilemama i unutrašnjim konfliktima. Centralna tema ovog dela jeste sukob – kako unutrašnji, koji se odvija unutar samog Hamleta, tako i spoljašnji, koji se manifestuje kroz njegove odnose sa drugima. Ovaj esej ima za cilj da istraži prirodu Hamletovog sukoba sa samim sobom, kroz dileme o osveti, moralu i smislu života, kao i njegove sukobe sa drugim likovima, uključujući kralja Klaudija, Polonija, Ofeliju i Laerta. Kroz analizu ključnih scena i dijaloga, esej će pokazati kako ovi sukobi oblikuju Hamletovu ličnost i vode ka tragičnom ishodu. Argument se zasniva na ideji da je Hamletova neodlučnost i introspekcija u osnovi njegovog unutrašnjeg sukoba, dok spoljašnji sukobi dodatno produbljuju njegovu izolaciju i nesposobnost za delovanje. Posebna pažnja biće posvećena tekstualnim dokazima, uz ograničenu, ali relevantnu upotrebu sekundarnih izvora radi kontekstualizacije.
Unutrašnji sukob: Hamletova borba sa osvetom i moralom
Hamletov unutrašnji sukob predstavlja srž drame i ogleda se u njegovoj neodlučnosti da izvrši osvetu nad kraljem Klaudijem, ubicom njegovog oca. Ovaj sukob započinje u trenutku kada duh starog kralja Hamleta otkriva istinu o svom ubistvu i zahteva osvetu. Međutim, Hamlet nije lik impulsivnog delovanja; umesto toga, on se upušta u duboku introspekciju, postavljajući pitanja o moralnosti osvete i prirodi pravde. U svom poznatom monologu “Biti ili ne biti” (Akt 3, Scena 1), Hamlet razmišlja o smislu života i smrti, izražavajući strah od nepoznatog i tereta odgovornosti. Ova introspekcija, iako intelektualno duboka, postaje prepreka za delovanje, jer Hamlet postaje zarobljen u sopstvenim mislima (Greenblatt, 2001).
Pored toga, Hamlet se bori sa osećajem krivice i sumnje u sopstvenu moralnost. On se pita da li je osveta u skladu s božanskom pravdom, što je vidljivo u sceni gde odustaje od ubistva Klaudija tokom molitve, strahujući da bi time poslao ubicu u raj (Akt 3, Scena 3). Ova moralna dilema pokazuje da Hamlet nije samo pasivan lik, već i duboko svestan posledica svojih postupaka. Prema Knightu (1949), Hamletov unutrašnji sukob nije samo lični, već i filozofski, jer odražava širenje humanističkih ideja u renesansnom periodu, gde se razum i vera često sukobljavaju.
Sukob sa drugima: Osveta i izdaja u odnosima
Dok je Hamletov unutrašnji sukob duboko ličan, njegovi spoljašnji sukobi sa drugim likovima dodatno kompllikuju njegovu situaciju. Najznačajniji sukob je onaj sa kraljem Klaudijem, koji nije samo lični neprijatelj, već i simbol korupcije i nemorala u danskom kraljevstvu. Klaudijeva manipulativnost i politička moć čine Hamleta besačnim, jer ne može direktno da deluje protiv njega bez dokaza. Ovaj sukob doseže vrhunac u trenutku kada Hamlet slučajno ubija Polonija, misleći da je Klaudije, čime se spirala nasilja dodatno zakomplikuje (Akt 3, Scena 4).
Sukob sa Ofelijom, iako emocionalnije prirode, takođe igra ključnu ulogu u Hamletovoj izolaciji. Njegovo odbacivanje Ofelije, izraženo u grubim rečima “Idi u manastir” (Akt 3, Scena 1), može se tumačiti kao pokušaj da je zaštiti od opasnosti koje ga okružuju, ali i kao odraz njegove unutrašnje borbe i nesposobnosti da voli u trenutku krize. Ofelijina kasnija ludost i smrt dodatno pojačavaju Hamletov osećaj krivice, što pokazuje kako spoljašnji sukobi direktno utiču na njegovo unutrašnje stanje (Bradley, 1904).
Pored toga, sukob sa Laertom, Ofelijinim bratom, pokazuje kako lična osveta može imati šire posledice. Laertova želja za osvetom zbog smrti svog oca Polonija i sestre Ofelije vodi ka finalnom dvoboju u kojem obojica gube život. Ovaj sukob ilustruje cikličnu prirodu osvete, gde jedno nasilje izaziva drugo, što je ključna tema drame. Prema rečima Greenblatta (2001), ovi spoljašnji sukobi nisu samo dramaturški alati, već i odraz političkih i društvenih tenzija elizabetanske ere, gde su izdaja i intrige bile svakodnevne pojave.
Interakcija unutrašnjih i spoljašnjih sukoba
Jedan od najvažnijih aspekata “Hamleta” jeste upravo interakcija između unutrašnjih i spoljašnjih sukoba. Hamletova neodlučnost i introspekcija često su direktno izazvane spoljašnjim okolnostima, poput političke korupcije koju oličava Klaudije ili emocionalne patnje koju izaziva Ofelija. Istovremeno, njegovi spoljašnji sukobi, poput onog sa Laertom, postaju ogledalo njegovih unutrašnjih borbi, jer obojica tragaju za osvetom, ali iz različitih razloga. Ova interakcija pokazuje složenost Hamletovog karaktera – on nije samo žrtva spoljašnjih sila, već i arhitekta sopstvene propasti zbog svoje nesposobnosti da uravnoteži razum i delovanje.
Primera radi, scena “mišolovke” (Akt 3, Scena 2), gde Hamlet koristi pozorišnu predstavu da testira Klaudijevu krivicu, pokazuje kako on pokušava da pomiri unutrašnju sumnju sa spoljašnjim dokazima. Ipak, čak i kada dobije potvrdu o Klaudijevoj krivici, Hamlet ostaje paralizovan, što dalje naglašava dubinu njegovog unutrašnjeg sukoba. Ovaj primer ilustruje centralnu ideju drame: sukob nije samo fizički ili politički, već i duboko psikološki.
Zaključak
U zaključku, “Hamlet” Vilijama Šekspira pruža dubok uvid u prirodu sukoba, kako unutrašnjeg, koji proističe iz moralnih dilema i neodlučnosti, tako i spoljašnjeg, vidljivog u odnosima sa drugim likovima. Hamletova borba sa samim sobom, ogledana u njegovim filozofskim razmišljanjima o osveti i smislu života, direktno utiče na njegove interakcije sa Klaudijem, Ofelijom i Laertom, dok ovi spoljašnji sukobi dodatno produbljuju njegovu izolaciju i tragičnu sudbinu. Analiza pokazuje da su unutrašnji i spoljašnji sukobi nerazdvojivi i da zajedno oblikuju centralnu poruku drame – cikličnu prirodu osvete i nemogućnost pronalaženja pravog rešenja u svetu gde vladaju korupcija i izdaja. Za dalja istraživanja, bilo bi korisno razmotriti kako su ovi sukobi interpretirani u različitim kulturnim kontekstima ili kroz savremene psihološke teorije, jer to može dodatno osvetliti složenu prirodu Hamletovog karaktera.
Reference
- Bradley, A.C. (1904) Shakespearean Tragedy: Lectures on Hamlet, Othello, King Lear, Macbeth. London: Macmillan.
- Greenblatt, S. (2001) Hamlet in Purgatory. Princeton: Princeton University Press.
- Knight, G.W. (1949) The Wheel of Fire: Interpretations of Shakespearian Tragedy. London: Routledge.
